Pamięć o Żołnierzach Wyklętych

Aulę PWSZ przy ul. Kazimierza Wielkiego wypełnili szczelnie uczniowie szkół ponadpodstawowych z Krosna i powiatu krośnieńskiego wraz z nauczycielami, zaproszeni goście oraz osoby interesujące się historią II wojny światowej i pierwszych lat po jej zakończeniu.

- Dzięki posłowi Piotrowi Babinetzowi organizujemy konferencje od 2011 r. przyczyniając się do upowszechniania wiedzy o powojennym podziemiu antykomunistycznym. Bardzo ważne, że uczestniczy w niej tak dużo osób młodych. To na nich spocznie zobowiązanie, by tę wiedzę o "Żołnierzach Wyklętych" upowszechniać - powiedział Franciszek Tereszkiewicz, kanclerz PWSZ w Krośnie, otwierając sesję.

W dalszej części Czesław Nowak, historyk z Muzeum Podkarpackiego w Krośnie przedstawił problem "Żołnierzy Wyklętych" i Armii Krajowej. Omówił też najnowszą książkę swojego autorstwa "Uczestnicy konspiracji niepodległościowej na Podkarpaciu w latach 1939-1956".

- Żeby poznać "Żołnierzy Wyklętych" i zrozumieć motywy ich działania, żeby prześledzić ich działalność i dramatyczne życie, trzeba zapoznać się z publikacjami historycznymi. Ich historia na poziomie Warszawy, Krakowa jest znana. Trochę inaczej jest w przypadku naszego regionu. Należy zadać sobie pytanie, czy walka toczyła się tylko w dużych ośrodkach, a co z Podkarpaciem? Okazuje się, że i na ziemi krośnieńskiej od Sanoka po Jasło, czy od Brzozowa po Duklę toczyła się walka w czasie okupacji niemieckiej, jak i przez około 10 lat po jej zakończeniu - mówił Czesław Nowak.

Jak dodał, zarówno dowódcy i jak i żołnierze walk niepodległościowych okresu powojennego są jeszcze mało znani. Przywracaniu do pamięci bohaterów ma służyć między innymi najnowsza publikacja Czesława Nowaka. Dotyczy ona lat okupacji hitlerowskiej i pierwszego dziesięciolecia Polski Ludowej, ukazując wybrane postacie i wycinki z historii konspiracji niepodległościowej. Przedstawiono w niej życiorysy i zasługi wybranych uczestników konspiracji niepodległościowej na Podkarpaciu.

Pierwszy rozdział książki "Uczestnicy konspiracji niepodległościowej na Podkarpaciu w latach 1939-1956" zawiera biogramy żołnierzy i współpracowników Związku Walki Zbrojnej, Armii Krajowej i Narodowej Organizacji Wojskowej, którzy w większości zostali zamordowani przez Niemców.

Drugi rozdział to biogramy uczestników konspiracji antyniemieckiej, którzy po zakończeniu II wojny światowej przeszli do konspiracji antykomunistycznej oraz sylwetki osób, które dopiero wówczas rozpoczęły działalność konspiracyjną. Przedstawione są także represje reżimu komunistycznego wobec społeczeństwa. W szczególny sposób wyeksponowano postępowanie wobec przeciwników politycznych.

Trzeci rozdział dotyczy upamiętnienia osób i wydarzeń opisanych w opracowaniu. Publikację można nabyć w kasie Muzeum Podkarpackiego w Krośnie.

Na zakończenie zaprezentowany został film "Draża - Czetnik. Legenda Kresów" w reżyserii Jerzego Oleszkowicza z 2016 r. Wprowadzenie do filmu przedstawił dr Piotr Szopa z rzeszowskiego oddziału IPN.
Krośnieńskie uroczystości Narodowego Dnia Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" zostały zainaugurowane 1 marca na krośnieńskim rynku I Biegiem Pamięci Żołnierzy Wyklętych "Tropem Wilczym". W samo południe w Bazylice Mniejszej odprawiona została msza św. w intencji Ojczyzny i Żołnierzy Wyklętych, po jej zakończeniu uroczystości odbyły się przed tablicą "W hołdzie ofiarom terroru komunistycznego" przy ul. Portiusa 4. Wiązanki kwiatów złożono również przy Obelisku Pamięci Żołnierzy Wyklętych na cmentarzu komunalnym.

Organizatorem uroczystości była Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie, poseł Piotr Babinetz, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie oraz Urząd Miasta Krosna.