Rogowskie spotkanie z historią: odkrywanie tajemnic I wojny światowej

W niedzielne popołudnie (30 listopada) w sali domu ludowego w Rogach (gm. Miejsce Piastowe) "Rogowskie spotkanie z historią".

Głównym elementem spotkania był panel dyskusyjny z udziałem Barbary Uliasz z Podkarpackiego Urzędu Wojewódzkiego; Bogdana Jezierskiego, pełnomocnika wojewody podkarpackiego ds. pamięci, ochrony i opieki nad grobami i cmentarzami wojennymi, oficer łącznikowy Austriackiego czarnego Krzyża na Podkarpacie; Grzegorza Gąski, społecznego badacza historii; Romana Frodymy, przewodnika beskidzkiego, badacza historii cmentarzy wojennych z czasów I wojny światowej na terenie Polski południowej; Artura Hejnara, prezesa Stowarzyszenia Eksploracyjno-Historycznego "Galicja"oraz historyka Marka Klary, wiceprezesa Stowarzyszenia Miłośników Wsi Rogi, który przypomniał okoliczności "Bitwy na Klarowcu" z okresu I wojny światowej, zaprezentował zdjęcia i dokumenty związane z tym wydarzeniem. W dniach 6-7 maja 1915 roku na górze Rogowskiej, zwanej także Klarowcem, rozegrana została bitwa, w której wojska niemieckie i austro-węgierskie atakowały pozycje Rosjan. Bitwa ta była największym wydarzeniem militarnym na terenie gminy Miejsce Piastowe podczas pierwszej wojny światowej.

- W Rogach bitwa ta, kojarzy się, oprócz tego, że z Klarowcem, to również z pomnikiem znajdującym się na cmentarzu komunalnym w naszej miejscowości. Został on odsłonięty w 2000 roku z inicjatywy z naszego stowarzyszenia, a kilkanaście lat później zostały dodane kamienie pochodzące z nieistniejącego cmentarza wojennego we Wrocance. W świadomości mieszkańców Rogów jest miejsce kultywowania pamięci o wydarzeniach z maja 1915 roku - stwierdził Marek Klara.

Bogdan Jezierski poinformował, że na terenie miasta Krosna i powiatu krośnieńskiego zlokalizowanych zostało 51 cmentarzy z okresu tzw. "Wielkiej Wojny", czyli I wojny światowej. W skrócie pokazał, jaki potężnym ogrom cmentarzy z tamtego okresu jest na naszym terenie. Zaprezentował miejscowości, które przewinęły się między innymi przez archiwa austro-węgierskie, lwowskie, gdzie były oznaczone cmentarze. Część z nich nie zachowało się do tej pory.

Niedzielnemu spotkaniu towarzyszyła wystawa artefaktów i militariów z okresu I wojny światowej przygotowana przez Stowarzyszenie Eksploracyjno-Historyczne "Galicja", wystawa fotokopii pocztówek i zdjęć z okresu I wojny światowej z kolekcji Artura Pałasiewicza oraz kopii archiwalnych dokumentów z kolekcji Grzegorza Gąski. Przedstawiają one między innymi listy poległych na terenie Bieszczadów spisywane przez kancelistów armii austro-węgierskiej i armii carskiej. Prezentowane dokumenty pochodzą między innymi z archiwum krakowskiego, z archiwum w Pradze oraz z Państwowego Archiwum w Moskwie.

- Pokazują one, jak kompleksowe informacje możemy uzyskać z tych źródeł, do jakich danych możemy dotrzeć. Zarówno w jednym, jak i drugim przypadku są to dane bardzo podobne i dokładne. Przeczą one obiegowej opinii, że armia carska prowadziła dokumentację w sposób niedbały, bądź nie prowadziła jej w ogóle - powiedział Grzegorz Gąska.

Zaprezentował również nowe dokumenty, które udało mu się pozyskać, a które dotyczą Rogów. Wśród nich jest plan - rozmieszczenie pierwotnych miejsc pochówków żołnierzy poległych w "Bitwie na Klarowcu" oraz pierwszy raz publicznie pokazany plan cmentarza wojennego w Rogach wraz z podpisem projektanta tego cmentarza.

Wydarzenie uświetnił występ Zuzanny Ekiert i Zofii Drozd, a poczęstunek przygotowało Koło Gospodyń Wiejskich w Rogach.

Spotkanie zostało zorganizowane przez Stowarzyszenie Miłośników Wsi Rogi na czele z prezesem Tadeuszem Rygalikiem, przy współpracy z Gminą Miejsce Piastowe, Gminnym Centrum Kultury i Biblioteka w Miejscu Piastowym oraz Stowarzyszeniem Eksploracyjno-Historycznym "Galicja".