Rocznica urodzin geniusza związanego z Krosnem, Korczyną, Potokiem i Lubatówką

Jan Szczepanik, wielki wynalazca odkrywany obecnie na nowo, urodził się 13 czerwca 1872 r. w Rudnikach k. Mościsk (dzisiejsza Ukraina). Osierocony, w wieku trzech lat trafił pod opiekę wujostwa - Salomei i Wawrzyńca Gradowiczów i wraz z nimi przeniósł się do Krosna. Uczęszczał tutaj do szkoły w latach 1878-1885. Do roku 1896 pracował jako nauczyciel w podkrośnieńskich miejscowościach: Potoku, Lubatówce i Korczynie. W Korczynie poznał pracę korczyńskich tkaczy i postanowił unowocześnić proces tkania, aby ułatwić pracę rzemieślników.

Od 1902 r. był związany z Tarnowem. Przez kilka następnych lat mieszkał z żoną w Wiedniu, a od 1906 r. ponownie w Tarnowie, gdzie zmarł 18 kwietnia 1926 r. Został pochowany na Starym Cmentarzu w grobowcu rodziny Dzikowskich. Jest nazywany "polskim Edisonem", "Leonardem da Vinci z Galicji", "galicyjskim geniuszem". Był autorem wielu wynalazków z dziedziny barwnego tkactwa, techniki filmowej oraz fotograficznej. Oficjalnie opatentował około 50 wynalazków, choć w rzeczywistości było ich znacznie więcej.

Pomysł na uczczenie 150. rocznicy urodzin Jana Szczepanika powstał w Tarnowie. Został powołany komitet organizacyjny, na którego czele stanął Marek Rzepka, prezes Zarządu Izby Przemysłowo-Handlowej w Tarnowie.

Krośnieńskie obchody, pod patronatem prezydenta Piotra Przytockiego, współtworzone przez Urząd Miasta Krosna, Muzeum Rzemiosła, Karpacką Państwową Uczelnię i Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 1 im. Jana Szczepanika odbyły się 4 kwietnia.

Rozpoczęły się w Kampusie Politechnicznym KPU przy ul. Dmochowskiego.

- Dzisiejsza uroczystość jest podkreśleniem wagi, jaką uczelnia przykłada do aktywnego uczestnictwa w tworzeniu osiągnięć naukowych, technologicznych, w kreowaniu innowacyjnych rozwiązań, a także jaką przykładamy do tradycji naszego regionu oraz ludzi z nim związanych - powiedziała dr Agnieszka Woźniak, prorektor KPU w Krośnie.

Dr hab. Zbigniew Barabasz, rektor KPU w Krośnie przypomniał, że w tym roku obchodzimy okrągłe rocznice urodzin dwóch wielkich osób zasłużonych dla Krosna i okolic: 200. Ignacego Łukasiewicza i 150. Jana Szczepanika.

- Innowacje, rozwój, kreatywność, przekraczania barier - czyż nie takie były dokonania Szczepanika? Postać dzisiejszego bohatera pozostanie od dzisiaj na stałe w auli, na której się znajdujemy. Od dzisiaj będzie nosić imię Jana Szczepanika. Będziemy czynić wszystko, by był dumny z naszych osiągnięć oraz dołożymy wszelkich starań, aby kultywować i popularyzować jego osobę, wynalazki - powiedział dr hab. Zbigniew Barabasz.

Z tej okazji na auli odsłonięta została tablica pamiątkowa.

- Przedstawiając tego wybitnego wynalazcę i jego osiągnięcia, być może zainspirujemy uczniów, studentów czy młodych przedsiębiorców do bardziej odważnego sięgania po wydaje się rzeczy niemożliwe. Obecnie warunki do rozpoczynania działań innowacyjnych wydają się być w Krośnie zdecydowanie lepsze niż w czasach Szczepanika. Wspieramy działania innowacyjne w nowoczesnym inkubatorze przedsiębiorczości, mamy nowoczesną bazę do zdobywania niezbędnej wiedzy, partnerów w firmach zaawansowanych technologicznie, a także możliwość zdobywania grantów na wdrażanie innowacji - stwierdził prezydent Krosna Piotr Przytocki.

Historię Krosna za czasów Jana Szczepanika (1872-1926) przedstawił dr inż. Stanisław Rymar (KPU w Krośnie).

Druga część odbyła się w Piwnicy PodCieniami (ul. Rynek 5), gdzie Muzeum Rzemiosła w Krośnie przygotowało wystawę "Jan Szczepanik. Geniusz, wynalazca, konstruktor".

Ramy czasowe ekspozycji obejmują lata życia Jana Szczepanika ze szczególnym uwzględnieniem okresu krośnieńskiego w jego biografii. Celem wystawy jest przybliżenie zapomnianej osoby Jana Szczepanika nie tylko jako geniusza, który z pewnością wyprzedził rzeczywistość swojej epoki, ale również jako człowieka obdarzonego szczególnymi cechami charakteru kształtującymi jego relacje z rodziną, przyjaciółmi czy z Ojczyzną.

- Wystawa to nie tylko pokazanie archiwaliów, eksponatów związanych z życiem Jana Szczepanika, ale to nasz jeden wielki eksperyment badawczy. Dosyć wysoko postawiliśmy sobie poprzeczkę i postanowiliśmy, że odtworzymy trzy modele wynalazków Jana Szczepanika. Pierwszy z nich to kamizelka kuloodporna prezentowana na wystawie, którą wykonaliśmy przy pomocy Sieci Badawczej Łukasiewicz Instytutu Włókiennictwa Zakładu Mechanicznych Technologii Włókienniczych w Łodzi. Zaplanowaliśmy również próby balistyczne materiału, z którego została wyprodukowana kamizelka - powiedziała dr Marta Rymar, dyrektor Muzeum Rzemiosła w Krośnie.

Z kolei dwa wynalazki, nad którymi pracuje zespół pod przewodnictwem Radosława Kruka z KPU w Krośnie, przynajmniej częściowo działające mechanizmy kamery i telektroskopu, będzie można zobaczyć prawdopodobnie na zakończenie działań związanych z obchodzonym Rokiem Szczepanika w Krośnie.

Wystawę w Piwnicy PodCieniami w Krośnie można oglądać do 2 czerwca br. Później trafi do Tarnowa.

Ostatnia część poniedziałkowych obchodów rocznicowych odbyła się w sali widowiskowej Regionalnego Centrum Kultur Pogranicza, a zorganizował ją ZSP nr 1 im. Jana Szczepanika.

- Nie jest przypadkiem, że od wielu lat imię i nazwisko "polskiego Edisona" rozbrzmiewa wśród gwaru naszych szkolnych korytarzy. Bo uczniowie "Szczepanika" są kontynuatorami wielkiej spuścizny swojego patrona. A w jakim sensie, można było zobaczyć w widowisku "Ze Szczepanikiem przez wieki" - powiedział Dariusz Niepokój, dyrektor ZSP nr 1 w Krośnie.

Podczas spotkania wręczono również nagrody i wyróżnienia laureatom konkursów organizowanych przez szkołę.
W konkursie literackim zwyciężyła Emilia Piwowar (SP w Trześniowie), przed Łukaszem Zającem (SP nr 14 w Krośnie) i Kamilą Gonet (I LO w Krośnie). Wyróżnienia w tej kategorii otrzymali: Gabriel Mendez-Rutkowski (SP nr 6 w Krośnie), Zuzanna Chomentowska (SP w Kobylanach) oraz Martyna Żółkoś (SP nr 6 w Krośnie).

W konkursie "Mem ma moc - Postać Jana Szczepanika w konkursie obrazkowym" pierwsze miejsce zajął Kacper Kandefer (Zespół Szkół Naftowo-Gazowniczych w Krośnie). Druga była Roksana Łobaza (Zespół Szkół Kształcenia Ustawicznego w Krośnie), a trzeci Aleks Szczepanik (I Liceum Ogólnokształcące w Krośnie). Wyróżnienia otrzymali: Miłosz Rachwał, Martyna Bednarz i Julia Kindziuk (wszyscy Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 1 w Krośnie).

W konkursie plastycznym "Jak Szczepanik zmieniał świat? Historia obrazkowa genialnego wynalazcy" najwyżej zostały ocenione umiejętności Jagody Kochan (SP w Rogach). Drugie miejsce zajęła Anna Wójcik (SP nr 15 w Krośnie), a trzecie Lena Maziarz (ZS w Zręcinie). Wyróżnienie w konkursie plastycznym otrzymała Maria Kalbarczyk (SP nr 1 w Sanoku).

W krośnieńskich obchodach rocznicy urodzin Jana Szczepanika wzięli udział między innymi: Jacek Lenik, przedstawiciel rodziny Jana Szczepanika; posłowie Joanna Frydrych i Piotr Babinetz; przewodniczący Sejmiku Województwa Podkarpackiego Jerzy Borcz, Agnieszka Kawa, zastępca prezydenta Tarnowa; prezydent Krosna Piotr Przytocki; przewodniczący Rady Miasta Zbigniew Kubit; Mirosław Czosnyka, prezes Fundacji im. Jana Szczepanika oraz Marek Rzepka, przewodniczący komitetu organizacyjnego obchodów rocznicy urodzin Jana Szczepanika.

Zapraszamy do obejrzenia zdjęć z krośnieńskich uroczystości: