Kontrowersje wokół miejsca usytuowania pomnika generała Maczka

Z inicjatywą budowy pomnika generała Stanisława Maczka i żołnierzy kompanii krośnieńskiej z 1918 roku przy zbiegu ulic Krakowskiej i Kolejowej w sąsiedztwie Regionalnego Centrum Kultur Pogranicza, wystąpił dyrektor Zespołu Szkół Elektrycznych i Ogólnokształcących w Krośnie, noszącego od 2023 r. imię Generała Stanisława Maczka. W uzasadnieniu akurat tego miejsca wskazano, iż w pobliżu Stanisław Maczek otrzymał od podpułkownika Józefa Swobody dowództwo kompanii krośnieńskiej, a znajdującym się obok budynku mieściło się biuro werbunkowe, do którego zgłaszali się ochotnicy z Krosna i okolic do tworzonej kompanii.

Wczoraj (29 lutego) sprawą zajęli się radni na posiedzeniu Rady Miasta Krosna. Dyskusja nad tym punktem niespodziewanie trwała aż 45 minut. Przewodniczący Rady Zbigniew Kubit zaznaczył, że nikt z radnych nie neguje, że generał Stanisław Maczek jest postacią nietuzinkową i powinien zostać w Krośnie jeszcze dodatkowo upamiętniony. Jest już patronem szkoły, ma też swoją ulicę. Jednak miejsce usytuowania pomnika, czyli przy RCKP u zbiegu ulic Krakowska i Kolejowa, nie wszystkim przypadł do gustu i pomysł ten nie uzyskał akceptacji Komisji Kultury, Sportu i Turystki RM Krosna. Autopoprawką do projektu uchwały zostało wskazane miejsce przy ul. Kolejowej, w rogu parkingu. I to miejsce zyskało akceptację komisji.

Jednak podczas obrad rozgorzała dyskusja. Wiceprzewodniczący Rady Krzysztof Babinetz przypomniał, że generał Stanisław Maczek z Krosna wyruszył w swoją drogę żołnierza Wojska Polskiego.

- Świadomość rozpoczęcia jego drogi wojskowej w Krośnie jest mało znana. To tutaj w roku 1918 nastąpił wymarsz, a dokładniej początkowo podróż koleją przez Sanok i Chyrów na odsiecz Lwowa w czasie walk z Ukraińcami w listopadzie 1918 roku. Wówczas zaczynał swoją karierę oficerską i ten fakt powinien zostać upamiętniony. W budynku przy ul. Krakowskiej 9, gdzie obecnie znajduje się siedziba PTTK, w 1918 roku istniał punkt werbunkowy, gdzie zbierali się żołnierze Wojska Polskiego i tutaj zaciągnął się w szeregi wojska wraz z ochotnikami z Krosna i okolicy - powiedział Krzysztof Babinetz.

Dodał też, że proponowane przez wnioskodawców miejsce przy RCKP jest sensowne, pomnik o wysokości 4-5 metrów nie zasłoni bryły budynku. Znalazłoby się też miejsce na ewentualny udział w uroczystościach przy pomniku kompanii honorowej wojska.

- Poprzez generała Maczka można też dotrzeć do miasta Bredy, czy innych w Belgii, Holandii, czy Francji związanych z generałem i nawiązać partnerskie kontakty- dodał Krzysztof Babinetz.

Zaznaczył również, że przeniesienie lokalizacji na drugą stronę ulicy Kolejowej nie jest dobrym rozwiązaniem i należy pozostawić wcześniej zaplanowaną lokalizację.


Radny Adam Przybysz stwierdził, że lokalizacja przy RCKP jest bardzo dobra, gdyż w obecnych czasach wyjątkowo trzeba przypominać o historii, tożsamości, patriotyzmie, zwłaszcza młodym ludziom, a obiekt RCKP jest jednym z newralgicznych punktów, gdzie przebywa wiele dzieci i młodzieży, nie tylko z miasta Krosna ale i regionu.

Anna Dubiel, przewodnicząca Komisji Kultury, Sportu i Turystki RM Krosna powiedziała, że na komisji padła również propozycja wzniesienia pomnika przy "Elektryku", gdzie jest piękny zielony teren i edukacyjnie wpływałoby to świetnie na dzieci i młodzież.

- Miejsce zaproponowane w autopoprawce po drugiej stronie ulicy jest terenem rozległym, co pozwoli na zorganizowanie uroczystości z udziałem wielu osób, także kompanii honorowej wojska. W przypadku uroczystości przy RCKP trzeba byłoby zamykać dojazd do bardzo ruchliwego skrzyżowania - stwierdziła między innymi Anna Dubiel.


Radny Kazimierz Mazur dodał, że lokalizacja przy budynku RCKP daje szansę na to, że większa ilość osób będzie miała okazję przynajmniej przejść koło pomnika, a proponowana w autopoprawce jest w rogu parkingu.

- Proponowanie przez wnioskodawców miejsce lokalizacji przy RCKP, gdzie z posiadanych informacji wynika, że dyrekcja RCKP nie jest zbytnio zadowolona z tego pomysłu, wskazuje, że w tej sprawie należy wypracować jakiś kompromis - powiedział radny Marcin Niepokój.

Radny Grzegorz Rachwał wskazał, że lokalizacja przy parkingu będzie zdecydowanie bezpieczniejsza dla uczestników uroczystości przy pomniku z udziałem orkiestry, wojska oraz zainteresowanych osób.

Krzysztof Babinetz poinformował, że obecnie trwa rok generała Stanisława Maczka związany z kilkoma rocznicami z nim związanymi. Między innymi 11 grudnia br. przypadnie 30 rocznica śmierci generała i komitet zaproponował tak ustawienie prac, by 11 grudnia można było pomnik odsłonić i uzyskać pieniądze z Instytutu Pamięci narodowej na jego powstanie.

Po dyskusji trwającej ponad 40 minut, prezydent Piotr Przytocki, także po sugestiach radnych, zdecydował o zdjęciu projektu uchwały z porządku obrad sesji.

- Skoro propozycje usytuowania pomnika budzą kontrowersje to może należałby zasięgnąć opinii mieszkańców Krosna w formie szybkich konsultacji, które są dzisiaj możliwe do przeprowadzenia w sposób elektroniczny za pośrednictwem strony internetowej miasta Krosna. Myślę, że na następnej sesji za miesiąc Rada będzie mogła już podjąć uchwałę, by można było dalej procedować kwestie formalne związane z pozwoleniami, konkursami - poinformował Piotr Przytocki.