Przemoc wobec dziecka. Jaka jest rola szkoły?

Konferencję "Rola placówek oświatowych w systemie przeciwdziałania przemocy w rodzinie" została zorganizowana przez Urząd Miasta Krosna, Komendę Miejską Policji w Krośnie, Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Krośnie oraz Podkarpacki Zespół Placówek Wojewódzkich - Podkarpackie Centru Edukacji Nauczycieli w Rzeszowie.

Spotkanie z udziałem między innymi przedstawicieli krośnieńskich szkół, MOPR, KMP w Krośnie odbyło się wczoraj (7 marca) w auli krośnieńskiej komendy policji.

- Ma ono na celu pomóc udoskonalić warsztat pracy dyrektorów, wychowawców, pedagogów szkolnych, psychologów w zakresie prowadzenia zajęć o tematyce przemocy domowej i rówieśniczej oraz pozwoli na jeszcze bardziej skuteczne przeciwdziałanie tym zjawiskom - powiedział prowadzący konferencję podkomisarz Paweł Buczyński, oficer prasowy KMP w Krośnie.

Bronisław Baran zastępca prezydenta Krosna zaznaczył, że przemoc w rodzinie jest zjawiskiem społecznym i nauczyciele, dyrektorzy, terapeuci muszą zrobić wszystko, aby temu zjawisku przeciwdziałać.

- Trzeba wiedzieć, że każde zjawisko przemocy w rodzinie niesie za sobą skutki wraz z rozwojem osoby, która została tym zjawiskiem dotknięta - powiedział Bronisław Baran.

O wszczęciu procedury Niebieskiej Karty przez placówkę oświatową, o współpracy z policją w przypadku podejrzenia występowania zjawiska przemocy w rodzinie dziecka, a także o współpracy w przypadku wydania wobec sprawcy przemocy zakazu wstępu na teren szkoły mówił asp. sztab. Marcin Krówka, koordynator ds. przeciwdziałania przemocy w rodzinie przy KMP w Krośnie.
Przypomniał, że przemoc w rodzinie może być fizyczna, psychiczna, seksualna, ekonomiczna, czy przez zaniedbanie. Wyjaśnił też, jak rozpoznać poszczególne rodzaje przemocy i jak zareagować.

- Przemoc fizyczna jest w miarę łatwa do zauważenia. Dużo trudniej stwierdzić jest przemoc psychiczną. A długotrwała przemoc psychiczna wobec dzieci polegająca na poniżaniu, krytykowaniu, ośmieszaniu i wyzwiskach, powoduje, że dzieci wobec których jest stosowana, wierzą w to, co im się mówi - mówił asp. sztab. Marcin Krówka.

Jeśli istnieje podejrzenie wystąpienia przemocy czy to fizycznej czy psychicznej, istnieje obowiązek wdrożenia procedury Niebieskiej Karty.

- Ważne jest, że wszczęcie takiej procedury nie wymaga wyrażenia zgody przez osobę dotkniętą tą przemocą. Szkoły również taką procedurę mogą wszcząć, jeśli zachodzi podejrzenie występowania przemocy domowej wobec dziecka - podkreślił Marcin Krówka.

Na terenie miasta Krosna i powiatu krośnieńskiego w 2022 roku odnotowano 2 137 interwencji domowych. Wśród blisko 300 ofiar przemocy domowej było 225 kobiet, 38 mężczyzn i 33 osoby małoletnie. Wśród sprawców przemocy, 127 osób było pod wpływem alkoholu, z czego 83 zatrzymano do wytrzeźwienia.
W rodzinach, gdzie wszczęto procedurę Niebieskiej Karty wychowuje się aż 211 dzieci, które nie były wskazane początkowo jako ofiary przemocy. Zdarza się, że później wychodzi, iż taką przemocą są także dotknięte i trzeba im udzielić pomocy. Także na poziomie szkoły.

- Dzieci będące świadkami przemocy bardzo często o tym nie powiedzą. Dlatego w szkole trzeba dokładnie patrzeć, obserwować ich zachowanie. W swoich pracach często pokazują, że w ich życiu dzieje się coś niedobrego - dodał Marcin Krówka.

Poinformował też o najnowszym uprawnieniu, jakie zyska policja. Jest nim zakaz wstępu na teren szkoły dla sprawcy przemocy wobec ucznia szkoły czy przedszkola. W tym przypadku będzie konieczna ścisła współpraca policji z placówką oświatową.

O współpracy placówek oświatowych z ośrodkami pomocy rodzinie w celu interwencyjnej pomocy dzieciom doznającym przemocy domowej opowiedziała Alicja Zaremba, kierownik Działu Interwencji Kryzysowej przy MOPR w Krośnie, a o wymianie danych osobowych z placówkami oświatowymi w świetle przepisów ustawy o ochronie danych osobowych mówił Piotr Wilusz, inspektor ds. ochrony danych osobowych MOPR w Krośnie.

Ewa Czekańska, terapeuta uzależnień w Miejskim Ośrodku Pomocy Rodzinie w Krośnie przedstawiła temat ucieczki w uzależnienia jako skutku przemocy w rodzinie.

- Pracując z osobą nadużywającą na przykład alkoholu okazuje się, że bardzo często jest ona ofiarą przemocy domowej, bądź to w dzieciństwie, jak i w czasie obecnym. Osoba, która potrzebuje bardzo szybko uwolnić się od napięcia, od całej sytuacji, trochę się wyluzować, zaczyna pić. Coraz więcej jest uzależnionych kobiet, z którymi pracuje się dużo ciężej niż z mężczyznami i dużo trudniej wychodzą one z tego uzależnienia - powiedziała Ewa Czekańska.

O działaniach pomocowych i interwencyjnych w szkole w przypadku przemocy w szeroko pojętym środowisku dziecka opowiedziały Jolanta Podolak - Zając i Marta Dragan, metodycy Podkarpackiego Centrum Edukacji Nauczycieli w Krośnie. Skupiły się przede wszystkim na przemocy rówieśniczej. Wspomniały, że w pracy profilaktycznej najważniejsza jest integracja, a najważniejszym czasem, kiedy w sposób szczególny należy się pochylić nad dzieckiem jest klasa pierwsza i czwarta szkoły podstawowej oraz klasa pierwsza szkoły ponadpodstawowej.

Konferencję zakończyło wystąpienie Artura Lipińskiego, sędziego Sądu Okręgowego w Krośnie. Przypomniał między innymi, żeby w przypadku Niebieskiej Karty zwrócić szczególną uwagę przy sporządzaniu tzw. karty A. Chodzi przede wszystkim o zapewnienie swobodnej wypowiedzi.

- Zdarza się, że w postępowaniu sądowym podnoszony jest zarzut, że osoba nie miała swobodnej wypowiedzi, że pewne sformułowania zostały wymuszone. Niezwykle ważne jest też zapewnienie bezpieczeństwa osobie dotkniętej przemocą w rodzinie, by nie bała się konsekwencji ze strony sprawcy. Trzeba też bardzo szczegółowo opisać zjawiska, które wystąpiły. Jest to bardzo ważne podczas procesu w sądzie - zaznaczył sędzia Artur Lipiński.

Zastępca prezydenta Krosna Bronisław Baran, podsumowując spotkanie zaapelował, by nie być biernym wobec krzywdy, która dzieje się dzieciom oraz, aby robić wszystko, żeby im nie szkodzić.